Steeds meer mensen krijgen te maken met dementie of andere ziekten waardoor ze niet meer goed kunnen beslissen. Volgens Alzheimer Nederland krijgen elk uur zes Nederlanders dementie. Nu zijn dat ongeveer 300.000 mensen, maar in 2050 zijn dat er naar verwachting ruim 610.000.
Dat betekent dat steeds meer mensen hun geldzaken, huis of medische keuzes niet meer zelf kunnen regelen. Als er niets is vastgelegd, benoemt de kantonrechter iemand die dit overneemt. Maar dan is het vaak al te laat: rekeningen blijven liggen, een vakantiehuisje wordt niet onderhouden of beleggingen raken uit beeld. Bovendien ligt financieel misbruik op de loer. Elk jaar worden ongeveer 30.000 ouderen financieel uitgebuit, vaak door familieleden of bekenden.
Een levenstestament is een officieel document waarin je vastlegt wie jouw zaken mag regelen als jij dat zelf niet meer kunt. Denk aan geld, huis, bedrijf, medische beslissingen en ook je digitale leven. Je kunt bijvoorbeeld opnemen wie je bankzaken, verzekeringen en beleggingen mag doen, wie namens jou medische beslissingen mag nemen, wat er moet gebeuren met je huis of huisdieren, en wat je wensen zijn rondom je uitvaart of orgaandonatie. Ook kun je vastleggen hoe wordt omgegaan met je online accounts, wachtwoorden en digitale bezittingen. Een levenstestament wordt bij de notaris opgesteld en geregistreerd in het Centraal Levenstestamentregister. De kosten liggen meestal tussen € 350 en € 650 voor één persoon en € 500 tot € 1000 voor twee partners, afhankelijk van de notaris, de regio en hoe uitgebreid het document is.
Een volmacht lijkt op een levenstestament, maar is eenvoudiger. Je geeft iemand, zoals je partner of kind, toestemming om je bankzaken te regelen of beslissingen te nemen als jij dat niet meer kunt. Een notariële volmacht kost meestal tussen 150 en 450 euro per persoon of 400 tot 600 euro voor twee partners. De notaris geeft de volmacht pas vrij als een arts vaststelt dat je wilsonbekwaam bent. Zo kan niemand er misbruik van maken.
Het is belangrijk om een levenstestament op tijd te maken. Iedereen kan plotseling ziek worden of een ongeval krijgen. Laat het dus opstellen zolang je nog helder kunt beslissen. Op de website notaris.nl van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie staat een gratis checklist waarmee je kunt nadenken over wat je wilt vastleggen.
Bedenk ook wie je vertrouwt om jouw zaken te regelen. Dat kan een partner, familielid of goede vriend zijn. Bespreek samen goed wat de taken inhouden. De KNB heeft hiervoor de brochure ‘Waar zeg ik ja tegen?’ ontwikkeld.
Vergeet daarnaast je digitale leven niet. Noteer waar je inlogcodes, e-mail, sociale media, foto’s en online bezittingen staan. Leg vast wie daar toegang toe krijgt en wat er na je overlijden mee moet gebeuren.
Kies vervolgens een notaris en vraag bij meerdere kantoren een prijsopgave aan. Neem je ingevulde checklist mee naar het gesprek. Als het levenstestament klaar is, geef dan een kopie aan je vertrouwenspersoon en vertel belangrijke mensen dat je dit document hebt. Denk aan je partner, kinderen, huisarts, bank of bewindvoerder. Zo weet iedereen wat jouw wensen zijn.
Een levenstestament geeft rust voor jezelf en voor je naasten. Je voorkomt onduidelijkheid, ruzie of misbruik als je zelf niet meer kunt beslissen. Ondanks de kosten is het een waardevolle investering in je toekomst.